50B Oaiveopmodatboađut ja dain dahkkon geahpádusat, deavdinráva

Dárkkis ovdadevdojuvvon vearroalmmuhusa. Almmut dieđuid dain oaiveopmodatboađuin, mat váilot ovdadevdojuvvon vearroalmmuhusas dahje mat leat das boastut.

Dán rávvagis muitaluvvo, mo almmuhat dákkár oaiveopmodatboađuid bábirskoviin 50B.

Sáhtát almmuhit oaiveopmodatboađuid maid elektrovnnalaččat OmaVero-bálvalusas. Dalle it dárbbaš bábirskovi. Loga rávvaga almmuheamis OmaVero-bálvalusas. Dárbbu mielde sáhtát geavahit maid dán deavdinrávvaga veahkkin.

Oaččut bábirskovi 50B skovvesiiddus. Máhcahančujuhus lea merkejuvvon skovi ovdasiidui.

Skoviin 50B sáhtát almmuhit dahje divvut ovdamearkka dihte čuovvovaš oaiveopmodatboađuide laktáseaddji dieđuid:

• Juogadusat ja ossodatgotti badjebáhcagat
• ealáhagat oaiveopmodatboahtun
• guhkálašseastinsoahpamuša dahje GS-soahpamuša mieldásaš mávssut
• investeren- dahje seastoheaggaoajus (ovdamearkka dihte nu gohčoduvvon oadjorámma) ožžojuvvon vuoitu ja dáhpa
• kapitaliserensoahpamušas ožžojuvvon vuoitu ja dáhpa
• oasusseastokonttu vuoitu ja dáhpa
• eará oaiveopmodatboađut (gč. deavdinrávvaga čuoggá 3).

Oaiveopmodatboađuid lassin sáhtát almmuhit dain dahkkon geahpádusaid, nugo eaktodáhtolaš ealáhatoaju mávssuid sihke ovdamearkka dihte ássanvistevealggi dahje boađuskáhpponvealggi reantogoluid. Jagis 2023 ovddos ássanvistevealggi reanttuid ii sáhte šat geahpidit vearuhusas. Skovis almmuhuvvon dieđuid oainnát dárkilabbot dán rávvaga sisdoalus.

Geavat skovi 50B maid dalle, juos dievasmahtat dahje divut vearroalmmuhusa dieđuid opmodagas. Deavdinrávvaga čuoggás 6 lea muitaluvvon dárkilabbot, makkár opmodat galgá almmuhuvvot.

Geavat skovi 50B maid dalle, juos dagat njulgengáibádusa vearuhusa nohkama maŋŋá. Deavdde njulgengáibádusa ja lavtte fárrui dán skovi. Sáhtát dahkat njulgengáibádusa maiddái OmaVero-bálvalusas. Dalle it dárbbaš dán bábirskovi.

Juos divut du ovddit addin dieđu dahje ozat vearuhusa njulgema, deavdde skovis dan oasi, man dieđu divut.

Eará boađut – vállje rivttes skovi

Juos hálidat dievasmahttit dahje divvut eará dieđuid, geavat rivttes skovi:

• láigoboađut:skovvi 7H (Láigoboađut visteoasussearvvis), 7K (Láigoboađut giddodagas) dahje 7L (Láigoboađut eará opmodagas)
• eará opmodaga luobahanvuoittut ja –dáhpagat (ee. kryptovárit):skovvi 9
• árvobáhpáriid luobahanvuoittut ja –dáhpagat:skovvi 9A
• osolašloatna ja dan ruovttoluottamávssut:skovvi 13.

Fuomáš, ahte olgoriikalaš máksis ožžojuvvon oaiveopmodatboađuid ja daidda laktáseaddji boađuskáhppongoluid galgá almmuhit sierra, olgoriikkaboađuid oktavuođas. Sáhtát almmuhit daid OmaVero-bálvalusas dahje bábirskoviin 16B (Čilgehus olgoriikkaboađuin, oaiveopmodatboađut).

1 Persovdnadieđut ja vearrojahki

Deavdde dása iežat nama ja persovdnanummira.

Almmut maiddái vearrojagi dahjege dan jagi, mas almmuhat boađuid dahje geahpádusaid.

2 Juogadusat ja badjebáhcagat

Almmut dás juogadusaid ja badjebáhcagiid, mat váilot ovdadevdojuvvon vearroalmmuhusas dahje leat das boastut. Sihko eret ovdadevdojuvvon vearroalmmuhusas dakkár juogadusaid ja badjebáhcagiid, mat gullet du fitnodat- dahje eanadoallodoibmii. Almmut daid oassin fitnodat- dahje eanadoallodoaimma vearroalmmuhusa.  Almmut juogadusas dahje badjebáhcagis čuovvovaš dieđuid:

• máksi F-dovddaldat
• máksi namma
• bruttoboađu mearri jagis. Juos sihkut eret ovdadevdojuvvon vearroalmmuhussii merkejuvvon dieđuid, almmut dán čuoggás 0.
• jagi áigge boađus dahkkon ovdavearrogeassin
• diehtu das, ahte man juogadusas lea gažaldat:
  
  • juogadus almmolaččat noterejuvvon fitnodagas
  • juogadus eará go almmolaččat noterejuvvon fitnodagas
  • in natura- juogadus – almmut maid makkár opmodat juogadus lea
  • badjebáza noterejuvvon ossodatgottis
  • badjebáza ossodatgottis, mas lea unnimustá 500 lahtu
  • badjebáza ossodatgottis, mas lea vuollel 500 lahtu.

Vearrohálddahus juohká eará go almmolaččat noterejuvvon oasussearvvis du oažžun juogadusaid oaiveopmodat- ja dienasboahtun ja rehkenastá juogadusaid vearuvuloš meari.

Deavdde lassin skovi 13 (Čilgehus osolašloanain ja juogadusaid dienas- ja oaiveopmodatboahtojuogus) dahje almmut dieđuid OmaVero-bálvalusas, juos

• leat fitnodatolmmošosolaš ja du geavahusas lea leamašan juogadusa juohkin fitnodaga opmodahkii gullevaš visti dahje dus lea leamašan osolašloatna fitnodagas
• leat oamasteaddjifitnodatolmmoš ja dus lea leamašan osolašloatna fitnodagas.

Dát dieđut váikkuhit dasa, mii osiid juogadusas lea oaiveopmodatboahtu ja mii lea dienasboahtu.

Almmut iežat olgoriikkas oažžun juogadusaid ja badjebáhcagiid skoviin 16B (Čilgehus olgoriikkaboađuin, oaiveopmodaboađut).

3 Ealáhagat oaiveopmodatboahtun sihke GS-soahpamuša mieldásaš mávssut ja eará oaiveopmodatboađut

Almmut oaiveopmodatboađu ealáhagaid, guhkálašseastima guoskevaš soahpamuša (GS-soahpamuša) mieldásaš mávssuid ja eará oaiveopmodatboađuid, mat váilot ovdadevdojuvvon vearroalmmuhusas dahje leat das boastut. Almmut ovdamearkka dihte dáid oaiveopmodatboađuid:

• reantoboađut (dábálaš báŋkoseasttuid reanttuid dahje eará gáldovearuvuloš reanttuid ii dárbbaš almmuhit)
• oasusseastokonttu vuoitu
• kapitaliserensoahpamuša vuoitu
• seastoheaggaoaju vuoitu
• mearreáigásaš dahje agibeaiealáhatoaju vuoitu
• dakkár oaju vuoitu, masa heivehuvvo erenomáš vearuhanmeannudeapmi (boahtovearrolága 35 b §)
• du oažžun maŋŋemárkanbuhtadus
• investerenruhtaráju vuoitoosiide mákson jahkásaš vuoitu
• muora vuovdinvuoittut huksensajis (ovdamearkka dihte geassebárttas), vaikke diehtu livččiige juo oidnosis ovdadevdojuvvon vuovdedoalu sirremiin
• eanaávdnasiid vuovdinboađut
• valuhttakursavuoittut
• oaiveopmodatboahtun lasihuvvon investerendoaimma vearrogeahpádus, mii ovddit vearrojagi lea geahpiduvvon du vearuhusas
• geavahanbuhtadus, man leat ožžon iežat oastin dahje árben dahkkivuoigatvuođa dahje industriálavuoigatvuođa ávkkástallamis (dahkkivuoigatvuohtabuhtadus) Dahkkivuoigatvuohta sáhttá laktásit ovdamearkka dihte čálálaš duodjái, dáiddaduodjái dahje čuovgagovvii. Industriálavuoigatvuođat leat pateanttat, mállevuoigatvuođat ja gálvomearkkat
• bargoaddi máksin oaiveopmodatboađut, ovdamearkka dihte bálkáoažžumušaid reanttut ja dáhkádusprovišuvnnat
• oaiveopmodatboahtun vearuhuvvon boahtu kryptovári laigumis (proof of stake -protokolla)

Almmut boađus čuovvovaš dieđuid:

• máksi persovdnanummir dahje F-dovddaldat
• máksi namma
• bruttoboađu mearri jagis
• jagi áigge boađus dahkkon ovdavearrogeassin
• čilgehus, makkár boađu almmuhat (ovdamearkka dihte reantoboahtu).

Dás sáhtát almmuhit maid dáhpaga, mii lea šaddan oasusseastokonttus, seastoheaggaoajus, kapitaliserensoahpamušas, mearreáigásaš ealáhatoajus dahje dakkár oajus, masa heivehuvvo erenomáš vearuhusmeannudeapmi (boahtovearrolága 35b §). Merke dáhpaga meari čuoggái ”bruttoboađu mearri jagis” ja lasit logu ovdii minusmearkka.

4 Oaiveopmodatboađuin dahkkon geahpádusat

4.1 Árvobáhpáriid dikšun- ja seailluhangolut

Juos du vearroalmmuhusas váilot árvobáhpáriid dikšun- ja seailluhangolut dahje dieđuin leat feaillat, almmut buot jagi áigge mákson dikšun- ja seailluhangoluid oktasaš meari čuoggás “Árvobáhpáriid dikšun- ja seailluhangolut oktiibuot/ jahki”.

Árvobáhpáriid ja árvoosiid dikšun- ja seailluhangoluid iežasvástu lea 50 euro. Juos dikšun- ja seailluhangolut leat oktiibuot badjel 50 euro, merke goluid dievasmearálažžan nappo ále geahpit iežasvástuoasi.

Merke maiddái dan mávssu oažžu nama ja F-dovddaldaga, man dieđut váilo dahje ledje boastut.

4.2 Eaktodáhtolaš ealáhatoajuid dahje GS-soahpamušaid mávssut

Almmut dán čuoggás eaktodáhtolaš ealáhatoaju ja guhkálašseastima guoskevaš soahpamuša (GS-soahpamuša) vuođul mákson mávssuid, juos dat váilot ovdadevdojuvvon vearroalmmuhusas dahje dieđuin leat feaillat. Almmut buot jagi áigge mákson mávssuid čuoggás “Eaktodáhtolaš ealáhatoadju dahje GS-soahpamuša mávssut oktiibuot / jahki”.

Merke maiddái dan mávssu oažžu nama ja F-dovddaldaga, man dieđut váilo dahje ledje boastut.

Geahpádusa sáhttá dahkat dušše dat beallelaš, guhte lea oadjuduvvon dahje geas lea vuoigatvuohta opmodagaide. Geahpádusa ii sáhte sirdit beallelačča vearuhussii.

Ealáhatoaju mávssuid oažžu geahpidit, juos oadjofitnodatsearvi doaibmá juogo Suomas dahje eará sajis Eurohpa ekonomalaš guovllus.

Loga lasi GS-soahpamušas ja eaktodáhtolaš ealáhatoajus (Dušše suomagillii).

4.3 Eará oaiveopmodatboađuid boađuskáhppongolut

Juos du vearroalmmuhusas váilot eará oaiveopmodatboađuid boađuskáhppongolut dahje dieđuin leat feaillat, almmut boađuskáhppongoluid oktasaš meari čuoggás “Eará boađuskáhppongolut oktiibuot / jahki”.

Almmut dán čuoggás ovdamearkka dihte

• dihtora skáhppoma ja neahttaoktavuođa goluid
• ámmátgirjjálašvuođa skáhppongoluid
• boađuskáhpponvealggi goluid, mat eai leat reantogolut, degomat loana doaimmahanmáksu
• kursadáhpa valuhttagávppiin
• maŋŋemárkanbuhtadus, man leat máksán vuovdái joavkovealgegirjji oasttedettiin

Golut galget laktásit boađuid skáhppomii, ovdamearkka dihte investerendoaimmaide.

Maiddái bargolatnjageahpádusa sáhttá dahkat oaiveopmodatboađuin. Geahpádusa mearrái váikkuha dat, leago gažaldagas ollesáigásaš boađuskáhppondoaibma vai deivvolaš oalgeboađut.

Atte dárkilut čilgehusa boađuskáhppongoluin čuoggás ”Ákkastala, mas boađuskáhppongolut leat šaddan?”

Juos leat oamastan konkurssa dahkan fitnodaga ossosiid, almmut dáhpagiid OmaVero-bálvalusas dahje bábirskoviin. Almmut almmolaččat noterejuvvon dahjege listejuvvon fitnodatservviid ossosiid skoviin 9 A (Árvobáhpáriid luobahanvuoittut ja -dáhpagat) ja eará ossosiid skoviin 9 (Luobahanvuoitu dahje -dáhpa).

Almmut láigoboađuid skáhppongoluid láigoboađuide guoskevaš skoviiguin: skovvi 7 H Láigoboađut visteoasussearvvis, 7 K Láigoboađut giddodagas dahje 7 L Láigoboađut eará opmodagas.

4.4 Geahpidangelbbolaš reanttut ja nuppástusat vealgedieđuide

Almmut iežat vearroalmmuhusas váilu reanttuid ja velggiid dahje divo iežat almmuhusa dieđuid. Dárkkis, ahte vealggi geavahanulbmil lea merkejuvvon vearroalmmuhussii riekta danin, go dat váikkuha reanttuid geahpideapmái vearuhusas.

Ássanvistevealggi reantu

Jagis 2023 ovddos ássanvisteloana reanttuid ii sáhte šat geahpidit vearuhusas. Dán čuoggá sáhtát liikká dárbbašit, juos ovdamearkka dihte divut ovddit jagiid vearroalmmuhusaid. Almmut dán čuoggás reanttuid dušše dalle, juos leat máksán reanttuid jagis 2022 dahje ovdal ja juos loatna lea váldon iežat fásta vistti dahje du bearraša fásta vistti skáhppomii. Almmut dáid dieđuid:

• reanttu mearri euroiguin
• loana dovddaldat
• loana mearri vearrojagi loahpas
• báŋkku dahje eará loatnaaddi namma.

Vuosttasvistái laktáseaddji vealggi reantu

Jagis 2023 ovddos vuosttasvistti reanttuid ii sáhte šat geahpidit vearuhusas. Dán čuoggá sáhtát liikká dárbbašit, juos ovdamearkka dihte divut ovddit jagiid vearroalmmuhusaid. Almmut dán čuoggás reanttuid dušše dalle, juos leat máksán reanttuid jagis 2022 dahje ovdal ja juos loatna lea váldon iežat fásta vistti dahje du bearraša fásta vistti skáhppomii.

Visti lea vuosttasvisti, juos čuovvovaš eavttut ollašuvvet:

• Visti lea du dahje du bearraša ássangeavahusas.
• Oamastat visttis unnimustá beali.
• It leat ovdal oamastan unnimustá beali visttis, man leat geavahan fásta ássanvistin

Almmut loanas čuovvovaš dieđuid:

• reanttu mearri euroiguin
• loana dovddaldat
• loana mearri vearrojagi loahpas
• báŋkku dahje eará loatnaaddi namma.

Vuosttasvistti loana reanttuid vuođul oažžu 2 proseantaovttadaga stuorát vuollebázabuhtadusa go eará ássanvisteloana vuođul. Stuorát buhtadusa oažžu eanemustá vuosttasvistti atnuiváldinjagis ja 9 čuovvovaš jagis. Oaččut lassedieđuid siiddus Vuollebázabuhtadus (Dušše suomagillii).

Boađuskáhpponvealggi reantu

Almmut dán čuoggás reanttuid dakkár loanain, mat laktásit vearuvuloš boađuide.
Dakkár vealggit leat ovdamearkka dihte

• láigoboađuide laktáseaddji loatna (ovdamearkka dihte investerenvistti skáhppomii laktáseaddji vealgi)
• Vuovdedoalu oaiveopmodatboađuide laktáseaddji loatna
• fitnodatolmmošosolačča ossosiid skáhppoma várás váldon loatna.

Almmut dás maiddái geahpidangelbbolaš dáhkádusvealggi reanttuid. Loga lasi siiddus Reantu boahtovearuhusas (Dušše suomagillii)

Juos leat vearuhusovttastumi osolaš, almmut dás reanttuid maiddái dakkár velggiin, mat gusket ovttastumi eana- dahje vuovdedollui dahje eará ovttastumi boađuide. Almmut goit eanadoalloovttastumi doibmii guoskevaš loana reanttuid čuoggás “Osolačča eanadoalloovttastupmái guoskevaš reanttut ja gáibádus dáhpagiid geahpideamis oaiveopmodatboađuin”.

Almmut loanas čuovvovaš dieđuid:

• reanttu mearri euroiguin
• loana dovddaldat
• loana mearri vearrojagi loahpas
• báŋkku dahje eará loatnaaddi namma
• vealggi geavahanulbmil

Merke mearkka čuoggái "Vealgi laktása olgoriikkabohtui", juos du almmuhan loatna laktása olgoriikkaboađuid skáhppomii.

Ealáhusovttastupmioasi skáhpponvealggi reantu

Juos leat ealáhusovttastumi osolaš ja leat váldán loana ovttastupmioasi skáhppoma várás, almmut čuovvovaš dieđuid:

• reanttu mearri euroiguin
• báŋkku dahje eará loatnaaddi namma
• loana dovddaldat
• ealáhusovttastumi F-dovddaldat
• vealggi mearri vearrojagi loahpas.

Osolačča eanadoalloovttastupmái laktáseaddji velggiid reanttut ja gáibádus dáhpagiid geahpideamis oaiveopmodatboađuin

Juos leat osolažžan eanadoalloovttastumis, sáhtát geahpidit ovttastumi vearrojagi dáhpagiid iežat oaiveopmodatboađuin. Juos eanadoalloovttastupmi lea heaitán eanadoallobarggu, sáhtát spiehkastahkan geahpidit iežat oaiveopmodatboađuin maiddái ovddit jagiin nannejuvvon dáhpagiid. Juos hálidat geahpidit dáhpagiid oaiveopmodatboađuin, merke dasa iežat oasi geahpiduvvon dáhpaga mearis juogo proseantan dahje euroiguin. Dáhpaga geahpideami oaiveopmodatboađuin ferte gáibidit ovdal go du vearrojagi vearuhus nohká. Loga lasi eanadoalloovttastumi dáhpagis (Dušše suomagillii).

Dán čuoggás sáhtát almmuhit maiddái reanttu iežat osolažžan váldon vealggis, mii guoská eanadoalloovttastumi doaimma ruhtadeapmái. Almmut dáid dieđuid:

• reanttu mearri euroiguin
• báŋkku dahje eará loatnaaddi namma
• loana dovddaldat
• vealggi mearri vearrojagi loahpas
• eanadoalloovttastumi F-dovddaldat

Eará vealgi

Almmut dán čuoggás ovdadevdojuvvon vearroalmmuhusas váilu loana dahje divo loana dieđuid, juos loatna lea nu gohčoduvvon eará vealgi ja dan reantu ii leat geahpidangelbbolaš. Dakkár loatna lea váldon eará go vistti skáhppoma várás dahje boađuskáhppondoaimma várás, ovdamearkka dihte oahpuid dahje eallámušgoluid ruhtadeami várás. Merke mearkkain, leago gažaldagas lasáhus vai nuppástus vealgedieđuide. Merke dán čuoggái dušše dakkár loana, mas loatnaaddi lea:

• báŋku dahje eará loatna- ja ruhtadanlágádus
• stáhta
• gielda
• oadjo- dahje ealáhatlágádus
• fuolahuskontor
• bargoaddi

Almmut loanas dáid dieđuid:

• báŋkku dahje eará loatnaaddi namma
• vealggi mearri vearrojagi loahpas.

5 Vuollebázabuhtadus ja dan mánnábajádus

Juos oaiveopmodatboađuin dahkkon geahpádusat leat stuorábut go oaiveopmodatboađut, šaddá vuollebáza. Vearrohálddahus dahká dainna ákkain vuollebázabuhtadusa nappo geahpida 30 % vuollebáhcagis dienasboađuin. Vel jagis 2022 vuollebázabuhtadusas váldojuvvojedje vuhtii ássanvistevealggi reanttut, muhto jagis 2023 ovddos daid vuođul ii sáhte šat oažžut vuollebázabuhtadusa. (Ovddit jagiin vuollebázabuhtadus vuosttasvistti reanttuin lei 32 % ja eará ássanvisteloanaid reanttuin 30 %.)

Vuollebázabuhtadusa eanemusmearri lea 1 400 euro. Eanemusmearri lea goit stuorát, juos dus leat agivuloš mánát. Eanemusmearrái dahkko dalle ng. mánnábajádus, mii lea 400 euro ovtta agivuloš mánás ja oktiibuot 800 euro guovtti dahje máŋgga mánás.

Juos gáibidat, ahte vuollebázabuhtadusa eanemusmeari mánnábajádus dahkko du iežat vearuhusas, almmut, man galle mánás gáibidat bajádusa.

Juos mánát leat eambbo go okta, sáhtát juohkit mánnábajádusa beallelaččain nu, ahte guktot oažžuba 400 euro mánnábajádusa. Juos lea dušše okta mánná, bajádusa ii sáhte juohkit. Sáhttibeahtti válljet goappá beallelačča vearuhusas mánnábajádus dahkko.

Sáhtát gáibidit, ahte vuollebázabuhtadusa galgá sirdit du beallelačča vearuhussii dan dilis, ahte dus eai leat dienasboađuin mearriduvvon vearut dahje vearut eai reahkká olles vuollebázabuhtadusa geahpideapmái. Merke dalle mearkka čuoggái “Vuollebázabuhtadus, man ii sáhte geahpidit mu vearuin, galgá geahpiduvvot mu beallelačča vearuin”.

Gáibádusa vuollebázabuhtadusa sirdimis beallelačča vearuhussii ferte dahkat ovdal, go du vearrojagi vearuhus nohká.

Loga lasi vuollebázabuhtadusas (Dušše suomagillii).

6 Nuppástusat opmodatdieđuide

Maiddái oassi opmodagas galgá almmuhuvvot vearuhusas. Opmodat, man galgá almmuhit:

• giddodagat, huksehusat láigoeatnamiid alde ja earutkeahtes mearreviidodagat
• visteoasussearvvi ja gaskanas giddodatoasussearvvi ossosat
• eará fitnodatservviid ossosat ja ossodatgottiid oasit (eai golahanossodatgottiid eaige osuuspankki-báŋkkuid dábálaš oasit)
• investerenruhtarájuid ja oktasašinvesterenfitnodagaid oasit
• eará árvobáhpárat ja árvooasit (eai reantoboađu gáldovearuvuloš joavkovealgegirjjit eaige daid vástideaddji ETA-guovllu joavkovealgegirjjit)
• oasusseastokontu
• oasit rabas fitnodagas, kommandihttafitnodagas ja eará ovttastumis
• hálddašan- dahje návddašanvuoigatvuohta giddodahkii, viste- dahje giddodatsearvvi ossosiidda dahje eará árvobáhpáriidda.

Almmut dákkár opmodaga, vaikke dat livčče olgoriikkas.

Ále almmut eará opmodaga, ovdamearkka dihte persovdnabiillaid, fatnasiid ja ruovttu bođuopmodaga.

Almmut opmodaga vearrojagi loahpa dili mielde. Opmodaga árvu ii leat merkejuvvon ovdadevdojuvvon vearroalmmuhussii, it donge dárbbaš almmuhit árvvu.

Opmodaga šládja: Juos almmuhat dieđuid, merke mearkkain, leago gažaldat visteoasussearvvi dahje gaskanas giddodatoasussearvvi ossosiin, eará opmodagas vai opmodagas, mii lea olgoriikkas.

Visteoasussearvvi ossosat: Almmut dan visteoasussearvvi dahje gaskanas giddodatoasussearvvi F-dovddaldaga, man dieđuid almmuhat dahje divut, sihke lanjadaga nummira ja oamastanoasi proseanttain. Almmut dasa lassin čuoggás “Čilgehus opmodagas” visteoasussearvvi dahje gaskanas giddodatoasussearvvi nama. Čilge maiddái, mo opmodatdieđut leat nuppástuvvan. Lavtte fárrui daid áššegirjjiid, maidda du almmuhan lasáhus dahje divvun vuođđuduvvá, ovdamearkka dihte kopiija luobahangirjjis.

Eará opmodat ja opmodat olgoriikkas: almmut lohkomeari ja oamastanoasi proseanttain. Almmut eará opmodaga spesifiseremii dárbbašlaš dieđuid čuoggás “Čilgehus opmodagas”. Almmut joavkovealgegirjjiin ja eará oažžumušain maiddái nominálaárvvu.

Giddodaga dieđut eai almmuhuvvo dáinna skoviin. Juos dieđuid ferte divvut dahje lasihit daidda juoidá, divo giddodaga dieđuid OmaVero-bálvalusas dahje sierra bábirskoviin 3743 (Giddodatvearroalmmuhus).

Almmut fidno- ja ámmátdoaimma opmodaga vearroalmmuhusas 5 ja eanadoalu opmodaga vearroalmmuhusas 2 dahje 2Y.

7 Riikkaidgaskasaš dilit

Gáibidan, ahte mun gehččon vearrosoahpamuša mielde olgoriikkas ássin

Merke mearkka dán čuoggái, juos leat Suomas almmolaččat vearrogeatnegas, muhto du vearrosoahpamuša mieldásaš ássanriika lea eará go Suopma.

Loga lasi rávvagis almmolaš ja ráddjejuvvon vearrogeatnegasvuohta (Dušše suomagillii) (Čuoggás Ohcamuš vearrosoahpamuša mieldásaš ássamis).

Gáibidan ráddjejuvvon vearrogeatnegasvuođa

Merke mearkka dása, juos ásat olgoriikkas ja leat Suomas ráddjejuvvon vearrogeatnegas.

Loga lasi rávvagis Almmolaš ja ráddjejuvvon vearrogeatnegasvuohta (Dušše suomagillii) (Čuoggás Ohcamuš ráddjejuvvon vearrogeatnegasvuođas).

Olgoriikii mákson vearu buhtadeapmi (jorggu buhtadus)

Dihto vearrosoahpamušaid mielde duppalvearuhus sihkkojuvvo eret eahpedábálaččat dan riikkas, mas boahtu lea ožžojuvvon. Dat gohčoduvvo jorggu buhtadussan.

Sáhtát gáibidit jorggu buhtadusa, juos ásat Espánnjas ja oaččut ealáhaga Suomas. Almmut dákko ealáhaga vearu meari, man leat máksán Espánnjai. Lassedieđut Espánnja ođđa vearrosoahpamuša mieldásaš jorggu buhtadusa birra rávvagis (Ealáhat Suomas Espánnjai). 

Beaivát ja vuolláičále skovi. Almmut maiddái telfonnummira, mas du fáhte beaivit.