Sámegielat áššediksun Vearrohálddahusas sámiid ruovttuguovllu olggobealde

Dán rávvagis muitaluvvo mo meannudit, go sápmelaš dikšu Vearrohálddahusas iežas vearuhusáššiid sámegillii sámiid giellalágas dárkkuhuvvon ruovttuguovllu olggobealde. Meannudanvuohki guoská buot Vearrohálddahusa ovttadagaid ja doaibmabáikkiid.

Ráva lea dárkilaston sámi giellalága (1083/2003) 3 §:ai dahkkon nuppástusa geažil.

1 Almmolaš áššit

Sámi giellalága (1086/2003) 2 § 1 momeantta 7. čuoggá mielde maiddái Vearrohálddahus lea dakkár eiseváldi, masa heivehuvvo sámi giellaláhka.

Sámegielain oaivvilduvvo sámi giellalága 3 § 1 momeantta mielde anárašgiella, nuortalašgiella dahje davvisámegiella.

Sámi giellalága 4 § ja 12 § mielde sápmelaččas lea vuoigatvuohta geavahit juogo suoma- dahje sámegiela iežas vearuhussii guoskevaš áššis dahje gullamis Vearrohálddahusas. Vearrohálddahus fállá sámegielat bálvalusa dahje dulkoma daidda sápmelaččaide, geat hálidit geavahit sámegiela, go dikšot áššiid Vearrohálddahusas. Olbmos lea vuoigatvuohta geavahit áššiid divššodettiin sámegiela, vaikke su eatnigiella lea álbmotdiehtovuogádagas suomagiella. Guovtte- dahje máŋggagielat olbmui sáhttá merket dušše ovtta eatnigiela álbmotdiehtovuogádahkii.

Sámi giellalága 5 § mielde maiddái juridihkalaš olbmos lea áššiid divššodettiin eiseváldiiguin vuoigatvuohta geavahit sámegiela, juos dat lea su beavdegirjegiella ja juos čuvvojuvvojit 4 § heivvolaš oasit sápmelaččaid vuoigatvuođas geavahit sámegiela.

2 Sápmelačča vuoigatvuohta dulkomii áššiid divššodettiin Vearrohálddahusas

Juos sápmelaš geavaha áššiid divššodettiin sámi ruovttuguovllu olggobealde Vearrohálddahusa doaibmabáikkis (ovdamearkka dihte iežas vearrokoartaáššis dahje vearuid bearramii laktáseaddji áššis) sámegiela, lea sus sámi giellalága 19 § mielde vuoigatvuohta oažžut dulkoma sámegillii, juos sámegielat olmmoš ii leat fidnemis.

Vearrohálddahus ordne njálmmálaš dulkoma telfona bokte ášši gieđahallama várás. Dárbbu mielde gieđahallan sirdo ja báikki ala sáhttá diŋgot sámegiela dulkka. Vearrohálddahus máksá dulkongoluid.

Sámegiela dulkonáššiin váldo oktavuohta vuosttamužžan Davvi-Suoma vearrodoaimmahahkii. Vearrohálddahus lea dahkan bargogohčussoahpamuša sámegiela dulkkaiguin ovddabealde máinnašuvvon bálvalusaid addimis. Dát dulkkat leat soahpamuša mielde addán čiegusindoallančatnaseami.

3 Sámegielat vearuhusáššegirjjiid gieđahallan ja áššegirjjiid jorgaleapmi

Juos sápmelaš áššeoasálaš sámi ruovttuguovllu olggobealde bivdá sámi giellalága 20 § mielde vearroášši gieđahallamii laktáseaddji ássegirjjiid sámegillii dahje sámi giellalága 4 § mielde guođđá iežas vearroáššái guoskevaš áššegirjjiid sámegielat hámis, ášši válmmaštallan sáhttá sirdot Davvi-Suoma vearrodoaimmahaga bargun.

Sápmelaš áššeoasálačča vearroáššái guoskevaš gieđahallan sáhttá gáibidit sámi giellalága 20 §:s mearriduvvon suomagielat áššegirjji jorgaleami sámegillii dahje dárbbu mielde jorgalusa sámegielas suomagillii. Davvi-Suoma vearrodoaimmahat fuolaha áššegirjjiid jorgaleamis ja dárbbu mielde bivdá veahkkin sámegiela gielladoaimmahaga jorgaleaddjiid. Vearrohálddahus máksá jorgalangoluid.

4 Sámegielat bálvalusat

Davvi-Suoma vearrodoaimmahat doaibmá olles riikka sámegielat bálvalusa doarjjaovttadahkan. Diehtu sámegielat bálvalusain lea čujuhusas vero.fi/samegillii.